VOOR en NA bij restaurateur Karolien
On december 5, 2018 by GwenWat als de kinderen een extra scheurtje knippen in je Lucio Fontana? Wat als de hond aan de haal gaat met een dekentje van Berlinde de Bruyckere? Hoe na de veiling die felbegeerde Folon heelhuids naar huis krijgen?
Een kunstwerk aanschaffen is soms al een hele onderneming, maar zowel het transport als de conservatie zijn cruciaal om jouw pareltje in bewaring te houden voor de volgende generaties.
Praktische beslommeringen die opdoemen in de droomwereld van jouw geliefde werk en waar Karolien Withofs de hemel terug doet opklaren.
“Waarom ik gekozen heb voor kunstwetenschappen? Ik hield niet van chemie.” lacht de gastvrije Karolien.
Na een master kunstwetenschappen in Leuven en Erasmusjaar in Berlijn, trok ze naar Amsterdam om zich gedurende 5 jaar te vervolmaken als master conservering en restauratie in moderne en hedendaagse kunst. De opleidingen in België waren vooral gericht op restauratie van traditioneel erfgoed. De Waaslandse Karolien voelde echter meer voor de wereld van Franz West, Herman de Vries,….en trok naar het walhalla van de moderne restaurateurs.
Tijdens haar postgraduaat rijgde ze de stages aan elkaar, Stichting restauratie atelier Limburg (SRAL) in Maastricht, Restauratieatelier van Rijksmuseum Twenthe in Enschede en van SMAK in Gent.
Karolien vertelt trots over één van haar eerste projecten als freelance restaurator, de restauratie van een opgegeven werk van Donald Judd uit de kelder van het Kröller Müller. Een total loss bestaande uit vezelplaten waarbij de vochtschade goed zichtbaar was.
Untitled, Donald Judd (foto van website Kröller Müller)
Ik lees op de website van het Nederlands topmuseum:
Zo werd een monumentaal werk van Donald Judd, dat decennialang gedemonteerd in opslag was, voorzichtig opnieuw in elkaar gezet, schoongemaakt en als het ware weer tot leven gewekt. De aanblik van de zes ‘dozen’, elk ruim tweeëneenhalve meter hoog, breed en diep is, ruim vijfendertig jaar na de ontstaansdatum, nog steeds verbluffend. Menig bezoeker zal het werk nu voor het eerst zien.
Fantastisch om het verhaal achter een wederopstanding van een topwerk te horen. Een moeilijk proces waarbij de Judd Foundation geconsulteerd werd voor de herstelling van de vochtschade. Een kraan paste de blokkendozen terug in elkaar. Alles onder het kritische oog van deze talentvolle jongedame.
verwijderbare onzichtbaarheid
Altijd terughoudend zijn maar durven ingrijpen als het moet
Karolien Withofs
In 2012 was ze klaar om zich als zelfstandig restaurateur te lanceren. Eerst nog vanuit Nederland en ondertussen is Karolien back to the roots actief vanuit Zele en Lokeren.
In haar atelier in Zele drukt de plunjer in de cafetière de zwevende deeltjes in het hete water samen tot een heerlijk kopje koffie. Een geduldig proces dat past bij beroep van restaurateur. Karolien haalt wat snoeperijen tevoorschijn en vertelt gepassioneerd verder over de uitdagingen tijdens een restauratieproces.
Karolien Withofs
Bij restauratie en installatie van moderne werken dient de restaurateur de betekenis die de kunstenaar wil meegeven maximaal te respecteren. Het materiaal vormt dikwijls ook onderdeel van de betekenis van het werk. Als de kunstenaar nog in leven is, kan er overleg gepleegd worden. Al blijkt dat niet altijd de gemakkelijkste weg te zijn.
Een restauratie dient in feite onzichtbaar te zijn maar het materiaal moet terug verwijderbaar zijn. Is dit principe van omkeerbaarheid een mission impossible? Enkel de gouden handen van Karolien zullen niet volstaan. Kennis van kunsttoffen, verfanalyses uitvoeren, chirurgisch garen hanteren, röntgenfoto’s nemen…zijn de technieken die moderne werken soms vereisen om aan dit basisprincipe te voldoen.
Veeleisende werken
“Je houdt het niet voor mogelijk dat kwetsbare schilderijen zonder travel frame worden getransporteerd,” naast de installatie van kunstwerken begeleidt Karolien ook kunsttransport. Want tijdens het vervoer is er reeds veel kans op de eerste beschadigingen.
We zien op haar website dat topmusea tot haar opdrachtgevers behoren. Opdrachten die ze met de nodige discretie uitvoert vermits de eigenaars niet altijd graag laten weten welke stukken er beschadigd zijn en gerestaureerd worden.
Hoe ga je tewerk als een klant langskomt met zijn beschadigde Thomas Hirschhorn? Karolien geeft me een inkijk in de zakelijke code naar aanleiding van een restauratieopdracht:
- samen bekijken van de staat van het kunstwerk en mogelijkheden tot restauratie overwegen in functie van tijd en kosten. In deze fase kan de conclusie ook zijn om niet te restaureren.
- schriftelijk vastleggen van de opdracht
- schriftelijk bijhouden van de vorderingen, technieken en gebruikte materialen en dit alles documenteren met foto’s
- verwerken van de gegevens in een behandelingsverslag
Het zorg dragen voor bijzondere creaties is een opdracht voor iedere kunstbezitter en vraagt veel gespecialiseerde kennis. Door mijn bezoek aan Karolien heb ik veel bewondering gekregen voor het geduldige werk dat dikwijls achter de schermen plaatsvindt. Mede dankzij de restaurateurs kunnen we nog lang genieten van mooie kunstwerken en zelfs van wedergeboortes van verloren gewaande topwerken!
Kunst bezit je niet maar heb je in bewaring voor de volgende generaties
Door jouw artikel(s) realiseer ik me nu dat een “kunststuk” meer is dan een kunstenaar die een kunstwerk maakt. Het houdt heel wat mensen aan het werk : de recensenten, de galeriehouders, museumpersoneel, transporteurs, investeerders, hobbyisten, en …allicht nog zoveel meer… dank u Gwen voor al de nieuwe kennis opgedaan het afgelopen jaar waardoor ik opnieuw “Rijker ben, dan ik was” 🙂
Graag gedaan Caroline! en dankjewel voor jouw enthousiaste support – altijd fijn om jouw reacties te lezen !!!