De artistieke breinbrekers van Dittmar Viane

Schilderen met olieverf was een late ontdekking, maar wat is laat als je pas 23 jaar bent? Na een uitverkochte eerste tentoonstelling bij  Everyday Gallery op het trendy Antwerpse Zuid kan Dittmar Viane even uitrusten. Binnenkort trekt hij met de rugzak voor een paar maanden naar Peru om daarna opnieuw het atelier in te duiken. “Kijk eens wat een mooie tuin”, hij opent het raam van zijn atelier op de eerste verdieping van een voormalig Dominicanenklooster. Deze romantische ziel stoort zich niet aan de afgebladderde verf van het raamkozijn. We zitten aan de achterzijde van de dierentuin in Antwerpen. Met dier en natuur in de buurt  zoekt hij zijn inspiratie toch het liefst buiten de stedelijke poorten. 

Dittmar brengt humoristisch werk dat hij op  serieuze wijze schildert. Ieder tafereel wordt met veel geduld en precisie uitgevoerd. Tijdens dit zorgvuldige proces ontstaan de verhalen die hij wil vertellen, geïnspireerd door de Vlaamse Primitieven, het surrealisme, de naïeve kunst. “Ieder werk heeft zijn verhaal met een niet te zotte betekenis, maar toch met een humoristische toets”, glimlacht hij. “Mensen zoeken er altijd veel betekenis achter maar ik wil vooral een tafereel brengen waarin ik mijn fascinaties voor natuur, dieren en de Middeleeuwen samenbreng in een surrealistische wereld.” 

Toch waart er een boodschap doorheen de expo Outside the Gate. De kunstenaar slaagt erin om het publiek te laten reflecteren over het contrast tussen de eigen gecreëerde kunstmatige wereld en de puurheid van de natuurlijke omgeving. Want wie zit er nu eigenlijk gevangen binnen de poorten? De mens met zijn non-stop consumptiedrang en regelgeving of het wilde dier wiens voortbestaan bedreigd wordt door onder andere klimaatwijziging?

In The Endling (2022) zweeft een vlinder over een mistig veld. Als de laatste van een diersoort lijkt hij door de kracht van primaire kleuren te overleven in een grijze poel. Is dit een oproep om jezelf niet te verliezen of een waarschuwing voor de eenzaamheid als je afwijkt van de norm? Dittmar laat de interpretatie over aan de kijker, die het raadsel geleidelijk aan kan ontcijferen. 

Raadsels

Er zit nochthans geen overheersende donkerte in zijn werken.The Hare and the Snare (2022) daagt de kijker eveneens uit met een artistieke breinbreker. Kan ik het raadsel oplossen door alle details in de juiste betekenis te plaatsen? Dittmar is heer en meester van dit visuele spel waarin hij verschillende figuranten met elkaar laat interageren. We zien een haas die nog net aan gevangenschap ontsnapt door een acrobatisch uitgevoerde sprong. De paardenbloem, een lekkernij en dus een lokkertje voor hazen valt op door de gele toetsen binnen het voor de rest bruinige landschap. Het wilde dier behoudt zijn vrijheid door niet in de val van verlokkingen verstrikt te geraken. Dit speelse tafereel bevat  de natuurelementen waardoor  Dittmar gefascineerd wordt tijdens zijn wandelingen in de Ardennen. 

“Ik zag in die periode opeens heel veel hazen,” lacht Dittmar, “en dat gaf me inspiratie voort deze compositie. Ik fotografeerde het dier en gebruikte deze foto’s  als referentie.” In zijn creatief proces komen zowel de hedendaagse technologie als de technieken van de oude meesters aan bod. “Ik maak eerst een snelle schets op mijn iPhone en dan begin ik te schilderen. Eerst het hoofdpersonage en geleidelijk voeg ik elementen toe of laat  zaken weg. Alles is nog altijd heel open in de beginfase en ik geniet van deze vrijheid tijdens het schilderen.Olieverf maakt deze manier van werken ook mogelijk.”

Detaillisme met olieverf

Pas tijdens de uitvoering van zijn masterproject leerde hij met olieverf te werken en zelfs eerder toevallig op aanraden van een medestudent. Als kind startte zijn artistieke verkenning met potlood en papier tijdens de bezoekjes aan de grootouders. Dittmar wou vooral tekenen dus een studie grafische kunsten en illustratie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent was een voor de hand liggende keuze. In de laatste jaren van de opleiding werd hij nieuwsgierig naar realistischere uitvoeringen in olieverf. Vlaamse Primitieven zoals Dirk Bouts en Hans Memling inspireerden tot technieken zoals het chromatisch glaceren. 

“Weet je dat ik tot de laatste dag voor de tentoonstelling “Outside the Gate” nog aan het schilderen was?”Hij toont me  zijn zeer fijne penselen, soms met maar enkele haartjes om de allerfijnste details uit te werken. Deze werkwijze vraagt geduld. Gemiddeld werkt hij twee tot drie maanden aan één werk. Voor zijn grootste werk Duel (2021) had hij zelfs vier maanden nodig. De verftubes Van Gogh worden spaarzaam in vier flinterdunne laagjes aangebracht op paneel. “Ik wil niet afgeleid worden door de structuur van een doek, vandaar dat ik uitsluitend op paneel werk.” Ook de preparatie van de drager wordt met uiterste zorg uitgevoerd. Om de fragiele hoekjes te beschermen laat hij kaders op maat maken. 

Dittmar bereikt met zijn kunst veel verschillende generaties. Zowel de kwetsbaarheid van de natuur als de humoristische kwinkslag spreekt veel mensen aan. Een buitenlands museum heeft het werk De Kooi aangekocht, internationale galerijen benaderen hem voor een samenwerking. Wat na deze gedroomde start? Hij kijkt met veel verwachting uit naar zijn eerste reis buiten Europa. “Ik hoop in Peru veel andere planten en vogelsoorten te ontdekken. En daarna duik ik mijn atelier in om met deze nieuwe invalshoeken aan de slag te gaan!” En voor de verre toekomst?  Een atelier in de natuur waar ik zonder zorgen iedere dag kan schilderen. 

Dit artikel verscheen in The Art Couch #10