Yayoi Kusama, the princess of polka dots

Deze titel staat op naam van de Japanse kunstenares Kusama. Ter gelegenheid van haar negentigste verjaardag toont museum Voorlinden in Wassenaar werken uit eigen en private collectie. Inclusief rode pruik en met een al even fel stippenkostuum neemt Kusama graag de positie van prinses in.

Dikwijls lijkt het bij een prinses allemaal vanzelf te gaan, zonder enige inspanning of rimpeling. Nochtans heeft Kusama al vanaf jonge leeftijd moeten strijden met haar familie om haar droom van kunstenares waar te maken. Sinds haar jeugd worstelde ze met zichzelf door psychoses en angsten. En bij haar aankomst in New York in 1957 vocht ze tegen de macho kunstscene. Haar mannelijke collega’s gingen er namelijk met haar ideeën van door. Kusama beweert dat Claes Oldenburg haar idee voor textiele sculpturen stal. Uit angst plakte ze de ramen van haar studio af. Amerika gaf haar evenwel de artistieke vrijheid die ze nodig had om volledig door te breken.

Na haar terugkeer naar Japan liet ze zich in 1977 vrijwillig opnemen in een psychiatrische instelling. De paniekaanvallen en hallucinaties zet ze in voor haar kunst onder de noemermanaging madness.

Pratende pompoenen en polka dots

Als kind had ze een waanbeeld waarin een reusachtige pompoen tegen haar begon te praten. Et voilà, het idee voor haar meest iconische sculptuur was geboren. Dit in combinatie met de stippen afgeleid van een Japanse pompoensoort de kabocha. Deze polka dots die een ruimte vullen, ziet ze als een middel om haar angst voor leegte te overwinnen.

Kusama als living sculpture

In 1966 veroorzaakte Kusama ophef tijdens de Biënnale van Venetië door er 1500 spiegelende ballen in de tuin te koop aan te bieden. Your Narcissism for Sale aan 2 USD/bal was haar uiting van kritiek op de commercialiteit van hedendaagse kunst.

In Voorlinden hebben ze de resterende blinkende ballen gecombineerd met gele panelen die bekleed zijn met spinnenwebben. Als een soort van spiderwoman schildert ze uren aan één stuk deze netten op tafels, ramen en vloer tot als het motief de ruimte overneemt.

Meditatieve handelingen zoals tekenen van netten en aanbrengen van patronen van stippen bedwingen haar angsten en zorgen ervoor dat ze op hoge leeftijd nog zeer productief is.

Macaroni en Infinity mirror room

Haar obsessie voor een onophoudelijke productie van eten zoals verschillende soorten gedroogde pasta vertaalt ze dan weer in deze met macaroni bedekte handtas. Haar ideeënstroom blijkt onuitputtelijk te zijn.

De leukste ervaring heb ik in de Infinity Room. Als een echte Alice in Wonderland stap ik binnen in een kleine cabine. 45 seconden krijg je om even alleen te vertoeven in een sprookjesachtig universum. Door de honderden lampjes die eindeloos weerspiegeld worden en steeds van kleur wisselen zweef ik eerst tussen aqua zeepbellen om vervolgens omgeven te worden door een oneindigheid van groene kerstlichtjes.

Wil je je ook even prins(es) wanen tussen deze Gleaming Lights of the Souls? Haast je dan naar Wassenaar en bezoek ook de andere prachtige werken in dit mooi gelegen museum.

Yayoi Kusama nog tot 1 september in museum Voorlinden.

1 comment