Terug naar Walden met kunstenaar Nils Verkaeren

On november 10, 2018 by Gwen

Stel je even voor: een verblijf van een maand in de Colombiaanse jungle. Enkel het noodzakelijke om te overleven. Geen gsm, geen wifi maar wel verftubes, aangescherpte zintuigen en broeierige junglegeluiden rond je heen. Wat verschijnt er dan op doek? Een explosie van emoties onder invloed van kleuren, geluiden en geuren. Geen doel voor ogen, bevrijd van alle bevestiging. Welkom in de wereld van kunstenaar Nils Verkaeren.

Het verschil met de Antwerpse Carnotstraat kan niet groter zijn. Van de ongerepte jungle naar de stadsoase die Nils hier gecreëerd heeft. Het druk voorbijrazend stadsverkeer lijkt hier niet binnen te dringen. De inrichting verraadt de invloed van verre reizen. Een opgerold schilderdoek verschuilt zich achter een hoge kamerplant. De geuren van olieverf en gastvrije koffie in betraande Bulgaarse tasjes vult de ruimte. Met zijn wilde haren en los linnen hemd lijkt hij nog maar net uit het vliegtuig gestapt te zijn. De eerste minuten wordt er amper over kunst gesproken: Mongolië, Colombia, Patagonië en het verdronken land Van Saeftinghe passeren als tussenstops in het kunstenaarsbestaan. Verkaeren lacht inderdaad bij onze verbaasde blik.

Ik heb een zwak voor het verdronken land. Wie de ogen opent, ziet steeds een ander landschap. Ik trek er ook met mijn studenten naar toe (nvdr: Verkaeren geeft les aan de Antwerpse Academie). Hier laat ik ze experimenteren. Veel mensen verliezen in de loop der jaren de gave om zich te verwonderen. Laat kinderen een zwembad tekenen en ze zullen steevast opteren voor een vogelperspectief. Een blauwe rechthoek met daarrond ligzetels, handdoeken en (meestal) naïeve figuurtjes. Leef je uit zeg ik. Schilder niet wat je ziet, maar wat je voelt.

Nils Verkaeren

Wanderlust en Walden

Heeft werken in de buitenlucht invloed op zijn werk? Verkaeren bevestigt onmiddellijk. Hij heeft de ruimte en buitenlucht nodig. Zodra het weer het toelaat, trekt hij de deur van de studio achter zich dicht en zoekt de natuur op. Op een van deze momenten van Wanderlust genoot hij het papieren gezelschap van Walden: het meesterwerk uit 1845 door Henri David Thoreau. Het was een openbaring voor de kunstenaar. Bijna 200 jaar geleden waarschuwde deze dichter-filosoof de mensheid al voor de gevolgen van de ratrace en ecologische gevolgen. Gefascineerd door de inhoud van het boek stelde hij zijn eigen 16-puntenmanifest op om zijn splendid isolation vorm en bestaansreden te geven:

Vind een huis in het bos
Zorg dat dit huis ver genoeg van de buitenwereld ligt
Zorg dat het aan een meer ligt
Leef zonder elektriciteit, gsm en wifi
Blijf er minstens een maand
Haal alles uit elke dag
Sta op bij het krieken van de dag
Alvorens een licht ontbijt te nuttigen, geniet van een wandeling
Koop op voorhand je voedsel. Koop alleen wat nodig is en vermijd dierlijke proteïne
Sluit de dag af met een wandeling en luister naar de geluiden van de jungle
Ga met de kippen op stok
Hou je avonturen bij in een dagboek
Zorg dat je naast een geschreven dagboek ook een schetsdagboek hebt
Schilder op panelen tijdens een regenbui in de namiddag
Schilder zes doeken als een samenvatting van de tijd die je doorbracht in het landschap
Wandel tweemaal per week naar de stad, maar blijf er niet langer dan nodig.

Op de vraag of hij aan al voorwaarden van zijn manifest voldaan heeft, volgt er een jongensachtige glimlach. Zo goed als. Ik ben twee dagen langer opgebleven dan zonsondergang, heb niet elke dag geschilderd en … ik beken dat ik maar 28 dagen gebleven ben.

Schilderen tegen de natuurelementen

Hoe het was om te schilderen in de vrije natuur? Nils bevestigt dat het bij momenten een strijd was. Het vochtige klimaat in Colombia is niet altijd een medestander voor de kunstenaar, en zeker niet als je met olieverf werkt. Omdat deze verf zo traag droogt, heb ik de laatste week niet kunnen schilderen, bevestigt Verkaeren. Maar het is ook heerlijk om buiten te schilderen terwijl de natuurelementen op je kunst inwerken. Meer dan eens was het alle hens aan dek wanneer een plotse regenbui of windstoot het canvas geselde. Ik leerde ermee leven dat beschadiging een onderdeel van het proces werd. Mijn werken kennen ook een overgang naar meer abstractie die het gevoel meer weergeven: doeken die en plein air het cyaan en cadmiumgelen uit de jungle vangen en vermengen tot een mooi junglegroen. Op deze manier vormt zijn werk niet een concrete blik, maar een impressie op de wereld. De omgeving wordt ondergeschikt aan de emotie en verstilde beweging. In zijn thesis ging Verkaeren al op zoek naar de manieren waarop het landschap de kunstenaar beïnvloedt. Het werd een zoektocht naar taal om dit onder woorden te brengen. Kunst moet voor het grote publiek verstaanbaar zijn en blijven.

Onderweg tussen twee werelden

Ondertussen is Nils opnieuw op het vliegtuig gestapt richting Zuid-Amerika waar zijn werk geëxposeerd zal worden in Bogota en Buenos Aires. Zijn werk pendelt letterlijk tussen twee werelden in zijn artistieke golftas. Hij lacht wanneer hij onze verbazing ziet.

Golftassen mogen zonder problemen mee op het vliegtuig. Wanneer ik de tubes incheck waarin mijn canvassen zich bevinden, leidt dit steevast tot verwarring aan de balie. Daarom noem ik het sindsdien mijn artistieke golftas. Laat ons eerlijk zijn veel verschil is er niet. Verkaeren houdt ervan tussen twee werelden te reizen. In Zuid-Amerika zijn mijn gedachten veel vrijer. Hier denken we vaak analytischer. We hebben nood aan bevestiging. We reizen en bekijken vaak in functie van de sociale media. In Zuid-Amerika zijn deze impulsen er minder: ik leef er in mijn eigen mediavrije bubbel.

Verkaeren wil echter nog verder gaan. Hij droomt ervan om naar Mongolië te trekken zonder een ecologische voetafdruk achter te laten. Ter plekke zal hij zijn yurt (nvdr: tent van de lokale nomadische bevolking) als canvas gebruiken om zijn verhalen neer te schilderen.

Van vernissage tot gelimiteerde artist edition

Op 21 november opent de tentoonstelling Splendid Isolation in de Brusselse Kusseneers Gallery (Menenstraat 10). Daar zal de kunstenaar het resultaat van zijn verblijf exposeren: zes werken op canvas, 40 werken op hout en een schetsboek met ‘the making of’. Tegelijk met de tentoonstelling wordt het bijhorende kunstboek aan het grote publiek voorgesteld. Het boek, dat op 500 exemplaren gedrukt wordt, bestaat enerzijds uit een 1:1 copy van het originele schetsboek en anderzijds uit een fotografisch overzicht van de werken op hout. Beelden van de canvas werken worden op afzonderlijke kaarten afgedrukt. Daan Rau zorgt voor kunstige woorden bij de beelden. Het boek is die avond te koop aan 35 euro.

Er is tevens een exclusieve artist edition (genummerd 1-32), gesigneerd door de kunstenaar met een originele pagina uit het schetsboek. Dit boek wordt aangeboden aan 280 euro maar wie snelle beslissers kunnen het boek in primeur voor 21 november aanschaffen met 50 euro korting. Er is ook een beperkte reeks van 50 exemplaren (genummerd 33 tot 83), gesigneerd door de kunstenaar en met persoonlijke opdracht. Deze gelimiteerde editie is te koop aan 35 euro (zonder verzendingskosten). Interesse? Neem dan dadelijk contact op met de kunstenaar via nilsverkaeren at gmail.com